Meester Jan Slechthoofd, Frans Huys, naar anoniem, naar Jheronimus Bosch, naar Cornelis Massijs, 1546 - 1562

Titel(s)

Meester Jan Slechthoofd
Allegorische scènes van Vlaamse spreekwoorden met betrekking op de luiheid (serietitel)

Objecttype

• prent

Objectnummer

RP-P-OB-7396

Catalogusreferentie

• Hollstein Dutch 31-2(2)
• FMH 418-Ap

Opschriften / Merken

• signatuur, midden van de voorstelling, geëtst: ‘FH’
• adres, rechtsonder, stempel: ‘MBC’mogelijk uitgeversadres van Bartholomeus de Momper (zie:Spiegel van Alledag, p. 63)
• onderschrift, midden onder in de marge, gegraveerd: ‘MEESTER IAN SLECHT HOO[F]T, WILT MIJN LUIJTE VERSNAREN / ICH EN SAL VROUW LANGNEUSE, LAET MIJ ONGEQUELT / WANT ICK MOETSE, VOOR MOEDER MUILKEN BEWAREN / DIE HADDE HAER LUIITE, OOCK SEER GEERNE GESTELT.’Lugt dubbelzinnige tekst over het hebben van seksuele gemeenschap
• verzamelaarsmerk, recto rechtsonder, gestempeld: Lugt 1967
• verzamelaarsmerk, verso, gestempeld: Lugt 2228

Omschrijving

In een vertrek zit Jan Slechthoofd een luit te stemmen. Voor hem een oude vrouw (Vrouw Langneus) met een snaarloze luit in de handen. Een tweede vrouw staat achter hem en legt de rechterhand op zijn schouder. Met de linker wijst ze naar de deuropening waarin een vrouw met een lap voor haar oog en een snaarloze luit in de handen en een kind op een stokpaard verschijnen. Boven de schoorsteen is een prent van Hans Sebald Beham met dansende boeren bevestigd. Met onderschrift van 2 regels in het Nederlands: Meester Jan Slecht hoo[f]t, wilt mijn luite versnaren...(de luit versnaren of de luit stellen = geslachtsgemeenschap hebben). De luithersteller antwoordt: Ick en sal, vrou Langneuse, laet mij ongequelt, want ick moetse voor Modder Muijlken bewaren, die hadde haer luijte oock seer geerne gestelt. (Moddermuilen = tongzoenen en Modermuijlken, kennelijk een koosnaampje voor de jonge vrouw die achter de luithersteller staat.)

Vervaardiger

• prentmaker: Frans Huys (vermeld op object)
• naar ontwerp van: anoniem
• naar ontwerp van: Jheronimus Bosch (verworpen toeschrijving)
• naar ontwerp van: Cornelis Massijs (verworpen toeschrijving)

Plaats vervaardiging

prentmaker: Antwerpen (stad)
naar ontwerp van: Zuidelijke Nederlanden

Datering

1546 - 1562

Fysieke kenmerken

gravure

Materiaal

• papier

Techniek

graveren (drukprocedé)

Afmetingen

plaatrand: hoogte 282 mm × breedte 421 mm

Wat

• tuning the lute
• workshop-interior
• ugly old woman, hag

Wanneer

• 1540 - 1560

Verwerving

ruil

Copyright

Publiek domein

• De ontdekking van het dagelijkse leven van Bosch tot Bruegel, p. 137, afb. 128, cat.nr. 41
• Grijsaards in zwart-wit : de verbeelding van de ouderdom in de Nederlandse prentkunst (1550-1650), Anouk Janssen, p. 286-287, afb. 191
• Prenten in de Gouden Eeuw : van kunst tot kastpapier [ : 1 2006a], cat.nr. 23
• Humour and folly in secular and profane prints of northern Europe, 1430-1540, Christa Grössinger, p. 185-188
• Spiegel van alledag : Nederlandse genreprenten 1550-1700, cat.nr. 5
• Peasants, warriors and wives : popular imagery in the Reformation, Keith P.F. Moxey, p. 49-51
• Bauernsatiren : Entstehung und Entwicklung des bäuerlichen Genres in der deutschen und niederländischen Kunst ca. 1470-1570, Hans-Joachim Raupp, p. 213, cat.nr. 8
• The lute in the Dutch Golden Age : musical culture in the Netherlands 1580-1670, p. 205
• Heer - Kuyl, p. 164, cat.nr. 31
• W. Kloek, 'Pieter Aertsen en de wereld op zijn kop', Amsterdam 2010, p. 21, afb. 17
• Frederik Muller, De Nederlandsche geschiedenis in platen : beredeneerde beschrijving van Nederlandsche historieplaten, zinneprenten en historische kaarten, 4 delen, F. Muller, Amsterdam 1863-1882, dl. IV (supplement, aanhangsel en algemeen register), p. 47, nr. 418Ap (volksleven ca. 1550). D. Geirnaert, ''Verhelderende dialogen bij de vakman'', Madoc. Tijdschrift over de Middeleeuwen, 27 (2103), nr. 4.