Beker met een satire op de paus, anoniem, 1604

Titel(s)

Beker met een satire op de paus
Grote beker met een satirische voorstelling op de vorstelijke status van de paus

Objecttype

• beker

Objectnummer

BK-NM-3108

Opschriften / Merken

• inscriptie, langs mondrand, diamantgraveren: ‘SIET AEN LIEVEN CHRISTEN DESSE BEELDEN RECHT HYER REIDT DEN HEER ENDE OOCK den KNecht’
• inscriptie, op lichaam tussen Christus en de paus, diamantgraveren: ‘Den heer op eenen armen dier, Der knecht met hochster pracht ende sier // der heer dracht op een dorne kron, den knecht een drijfultige golden kron // der heer was arm op desser werlt, den knecht heeft groot gewalt ende gelt // der heer hadde nijet daar hij sijn hoft op lacht // den knecht men op die schoudern draecht. // der heer sijn jongren wies die voeten, den knecht sijn voeten men kussen moet // der heer leedt hijer veel schandt ende spot, den knecht hem eeren laet als Godt // der heer geeft sijn genaed om sonst den knecht om gelt aeflaet ende gonst // daerom merckt uit dessen speel eeven hoe hem geliekt haer leer ende leeven // ende daerbij kondt ghij aeffnemen wat onderscheidt dat het bij hen haeb ende daaruit besluijten gewaltich fry dat den knecht tegen den heren sey’

Omschrijving

Geribde standring. Ingestoken bodem. Licht gebogen lichaam. Op het lichaam zijn Christus op een ezel en de paus te paard gegraveerd. Christus is eenvoudig gekleed en draagt de doornenkroon. De Paus is gekleed in een rijk versierde mantel en draagt de driekroon. Boven de voorstelling staat 'SIET AEN LIEVEN CHRISTEN DESSE BEELDEN RECHT HYER REIDT DEN HEER ENDE OOCK den KNecht'. Tussen Christus en de Paus is de volgende tekst gegraveerd: 'Den heer op eenen armen dier, Der knecht met hochster pracht ende sier // der heer dracht op een dorne kron, den knecht een drijfultige golden kron // der heer was arm op desser werlt, den knecht heeft groot gewalt ende gelt // der heer hadde nijet daar hij sijn hoft op lacht // den knecht men op die schoudern draecht. // der heer sijn jongren wies die voeten, den knecht sijn voeten men kussen moet // der heer leedt hijer veel schandt ende spot, den knecht hem eeren laet als Godt // der heer geeft sijn genaed om sonst den knecht om gelt aeflaet ende gonst // daerom merckt uit dessen speel eeven hoe hem geliekt haer leer ende leeven // ende daerbij kondt ghij aeffnemen wat onderscheidt dat het bij hen haeb ende daaruit besluijten gewaltich fry dat den knecht tegen den heren sey'. Onder de tekst het jaartal 1604. De voorstelling is aan de onderzijde afgezet met een rand gestileerd bladornament.

Vervaardiger

• glasblazer: anoniem
• glasgraveur: anoniem

Plaats vervaardiging

Noordelijke Nederlanden

Datering

1604

Fysieke kenmerken

helder glas met diamantgravure

Materiaal

• glas

Techniek

Façon de Venise / diamantgraveren / glasblazen

Afmetingen

geheel: hoogte 26,6 cm
mondrand: diameter 18,1 cm
grondvlak: diameter 13,0 cm

Wat

• the pope on horseback, and Christ on an ass

Verwerving

aankoop 25-jan-1877

Copyright

Publiek domein

• 1600-1700, Gregor J.M. Weber, Reinier J. Baarsen, Dirk Jan Biemond, Jonathan Bikker, cat.nr. 24
• 1600-1700, Gregor J.M. Weber, Reinier J. Baarsen, Dirk Jan Biemond, Jonathan Bikker, cat.nr. 24
• Glass in the Rijksmuseum, Pieter C. Ritsema van Eck, Henrica M. Zijlstra-Zweens, dl. 2, pp. 12-171, afb. p. 259, cat.nr. 7
• Dawn of the Golden Age : northern Netherlandish art 1580-1620 [ : 1 1993a], Ger C.M. Luijten, , , , Marijn Schapelhouman
• Geloof en satire anno 1600, p. 34-37
• An illustrated dictionary of glass : 2,442 entries, including definition of wares, materials, processes, forms, Robert Jesse Charleston, Harold Newman, p. 272
• Glas in Nederlandse musea, p. 68, afb. 68, 122-113
• Glas en ceramiek : de kunst van het vuur, p. 27, pl. XVII.1-2
• Glass : a handbook for the study of glass vessels of all periods and countries and a guide to the museum collection, William Bowyer Honey, p. 126
• European glass, p. XVII
• Das Glas [ : 1 1922], p. 373 (afb.)
• P.C. Ritsema van Eck, 'Drie glazen uit het museum van het Koninklijk Huisarchief', Nederlands Kunsthistorisch Jaarboek 31 (1980), p. 167.
• J.G.N. Renaud, 'Middeleeuws glas in Nederland', Oudheidkundig Jaarboek 4 (1943), p. 109, afb. 5.
• A.M. Pareau, 'Nederlandsche glasgraveurs en glasetsers en hun werk', Jaarverslag KOG 42 (1900), p. 14, 20-24.
• E. Gerspach, L'art de la verrerie, Parijs 1885, 289, afb. 141.
• Jaarverslag Rijksmuseum (1877), p. 17.
• Documentatiemap.