Zonnekompas, Rasmus Dekker, 1809

Identificatie

Titel(s)

Zonnekompas

Objecttype

kompas

Objectnummer

NG-MC-871

Opschriften / Merken

opschrift, in de doos, in potlood: ‘1809’

Omschrijving

Kompas in cardanusring in een houten doos met handvaten. De vierkante houten kompasketel is verzwaard met een loden gewicht onderin. Op een van de zijden is een kantelende zonnewijzer opgericht: hij bestaat uit een in twee maal twaalf uur ingedeelde cirkel, die langs een boog van 90° gekanteld kan worden. In het midden van de zonnewijzer is een gnomon met twee draden opgericht, die kan draaien en met een wijzer het uur aangeeft op de cirkel. De papieren roos is versierd met dierenfiguren en met witte lak onderaan uitgebalanceerd; de onderkant is een pagina uit de Bijbel. Tegenover de zonnenwijzer is een messing strip als wijzer voor de roos aangebracht in de ketel; de ketel is ook aan de binnenzijde met potlood gedateerd.

Vervaardiging

Vervaardiger

instrumentmaker: Rasmus Dekker

Plaats vervaardiging

Amsterdam

Datering

1809

Materiaal en Techniek

Fysieke kenmerken

hout, messing, ijzer, lood, glas, papier en lak

Materiaal

Afmetingen

hoogte 45,5 cm × breedte 33,2 cm × diepte 32 cm

Toelichting

Dit kompas is bestemd om de miswijzing zonder enige berekening, door waarneming alleen, te vinden. Dekker heeft tussen 1791 en 1815 herhaalde pogingen ondernomen om zijn uitvindingen bij de (Nederlandse en Franse) overheid te slijten, maar werd steeds afgewezen. In 1810 werden zijn instrumenten door Lantsheer beproefd, en in 1814 werden instrumenten aangeschafd voor verder proefnemeningen. In 1817 werden de uitvindingen door de Marine definitief als onvoldoende afgewezen.

Verwerving en rechten

Verwerving

overdracht van beheer 1883

Copyright

Publiek domein

Herkomst

...; transferred from the Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, to the museum, 1883

Bibliografie en afkortingenlijst voor de herkomst (pdf)

Relaties

Gerelateerd

Model van een schaal voor navigatiedoeleinden

Documentatie

Zeewezen en wetenschap : de wetenschap en de ontwikkeling van de navigatietechniek in Nederland tussen 1585 en 1815, Carolus Augustinus Davids, p. 247-250
Catalogus der verzameling van modellen van het Department van Marine, p. 157, cat.nr. 871

Duurzaam webadres

Als u naar dit object wilt verwijzen gebruik dan de duurzame URL: http://hdl.handle.net/10934/RM0001.COLLECT.244685

Vragen?

Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over dit object? Laat het ons weten!