Titel(s)

Azimutkompas met driepoot

Objecttype

• kompas
• kompasroos

Objectnummer

NG-MC-873

Opschriften / Merken

• opschrift, op de kompasdoos: ‘PATENT AZIMUTH & SURVEYING COMPASS, / MADE AND SOLD / By W. and T. GILBERT, / MATHEMATICAL INSTRUMENT-MAKERS AND OPTICIANS, / To the Honourable the Dutch East Indies Company, / nr. 148, LEADENHALL-STREET, LONDON.’
• opschrift, op de kompasrozen: ‘W. & T. GILBERT, / 148, Leadenhall Street LONDON.’
• opschrift, op de doos van de kompasroos: ‘W. & T. GILBERT, / Mathematical Instrument / MAKERS AND OPTICIANS, / TO THE Hon.ble the Dutch East Indies Comp.y / 148, LEADENHALL STREET / LONDON.’
• etiket, op de kompasdoos: ‘873’, voormalig inventarisnummer

Omschrijving

Azimutkompas in een houten doos. Het kompas heeft een vaste peilinrichting. Het oculair hiervan bestaat uit een prismatisch vizier om de roos te lezen, gecombineerd met een spleet-vizier met een zwart en groen verduisteringsglas; het draad-vizier aan de andere zijde is uitgerust met een kantelend zwart spiegeltje. De ketel is verzwaard met een loden gewicht onderaan. Met twee mechanieken in de ketel kan de roos vastgezet worden: de ene is een hefboom met een ring om de pen, die de roos van de pen tilt; de andere is een veer die tegen de rand van de roos geduwd wordt. Het kompas heeft twee groene kompasrozen, gedrukt op groen papier, waarvan een is gemonteerd in het azimutkompas. De tweede kompasroos wordt bewaard in een aparte houten doos die aan twee kompasrozen plaats biedt onder twee metalen klemmen zodat de magnetische polen zo zijn gericht dat de magnetische eigenschappen optimaal bewaard worden. De kompasroos in de doos heeft een metalen rand waarop de graden in 20' verdeeld zijn. De driepoot heeft een mik waarin het kompas kan worden geplaatst.

Vervaardiger

• instrumentmaker: W. & T. Gilbert (vermeld op object)

Plaats vervaardiging

Londen

Datering

ca. 1810 - ca. 1858

Fysieke kenmerken

hout, messing, ijzer, lood, glas, edelsteen en papier

Materiaal

• hout
• messing
• ijzer
• lood
• glas
• robijn
• papier

Afmetingen

hoogte 5,5 cm × breedte 29,3 cm × diepte 20 cm

Verwerving

overdracht van beheer 1883

Copyright

Publiek domein

Herkomst

Onderdelen

• Doos met kompasroos (NG-MC-873-1)
• Azimutkompas in houten doos (NG-MC-873-2)
• Driepoot van een azimutkompas (NG-MC-873-3)

• Modellen vertellen : bijzondere verhalen uit de Marinemodellenkamer van het Rijksmuseum, p. 160-163 met afb.
• De eerste tocht van de Willem Barents naar de Noordelijke IJszee 8178 : de dagboeken van Antonius de Bruine en Bastiaan Gerardus Baljé, W.F.J. Mörzer Bruyns, dl. 2, p. 318, bijlage 5, nr. 11
• Catalogus der verzameling van modellen van het Department van Marine, p. 157, cat.nr. 873
• E.G.R. Taylor, The Mathematical Practitioners of Hannoverian England 1714-1840, Cambridge 1966, p. 393, nr. 1339.