Dit object is nog niet digitaal beschikbaar
Heeft u interesse in het gebruik van de afbeelding? Neem dan contact op met de Afdeling Beeld
Identificatie
Titel(s)
Titelprent voor portefeuille 21 van de Atlas Ottens (Amsterdam, deel 2: Oude en Nieuwe Stadhuis)
Atlas van Amsterdam IIe: [21e] Deel (titel op object)
Verzameling van Platte Gronden, Profielen en Gezichten zo van Buiten als van Binnen van het Oude en Nieuwe Stadhuys der Stad Amsterdam (titel op object)
Objecttype
Objectnummer
RP-P-AO-21-0
Opschriften / Merken
- verzamelaarsmerk, recto, gestempeld: Lugt 19
Omschrijving
Deze prent is hier gebruikt als titelprent van een deel van een ongebonden atlas; een verzameling cartografische en topografische prenten en tekeningen. Oorspronkelijk was de prent echter bedoeld als titelpagina voor een gebonden atlas met kaarten van Friesland, waardoor een deel van de hier volgende beschrijving betrekking heeft op die context. Op het voetstuk in het midden staat de personificatie van de cartografie, met in haar hand een aardbol die ze met een passer meet. Op haar bovenbeen rust een blad met het handgeschreven deel van de atlas (oorspronkelijk een kaart van Friesland). Aan haar voeten een meetketting, een rond (land)meetkundig instrument en een portret van Willem IV van Oranje-Nassau. Daaronder de handgeschreven titel van dit deel van de atlas. Ze houdt een wakend oog op Wispelturigheid (Wispeltuer), linksonder. Oorspronkelijk staat hij voor de wispelturigheid waar het Friese land zich naar moest schikken: een bos kon opeens onder water staan, want zijn lichaam smelt door het zoute water van de zee. Linksboven zijn hoofd een wapenschild met het wapen van Friesland (met schuinbalken en pompeblêden). De dreiging van de zee is rechtsonder verbeeld door een onstuimige Neptunus (Zeevoogd). Links en rechts van Cartografie nog meer figuren die oorspronkelijk betrekking hadden op Friesland en haar vruchtbare natuur, visserij en landbouw. Links, met haar arm leunend op een kruik waar water uitstroomt, een stroomgodin (Stroomvoogdess) met rechts van haar de personificatie van de visserij (Visschevang). Boven hen van links naar rechts: een sater met fluit als personificatie van de natuur (Natuer), de personificatie van de bossen met eikenloven (Woudman) en personificatie van de turfwinning (vrouw Veenbrand). Rechtsonder haar vrouw Onland, die rouwt om de schade die de turfwinning aan het land veroorzaakt. Rechts van Cartografie zit Flora en/of Ceres (vrouw Veldgewas) met korenaren en cornucopia, ze staat voor de overvloed die voortvloeit uit het land. Boven haar, op de achtergrond, twee vrouwelijke personificaties die in verband staan met groene weides en/of grasvelden: Beemdeheil en Graazevol. Rechts, met in haar ene hand een bazuin met daarop een vrijheidshoed en in de andere hand een schild met het wapen van Amsterdam, de personificatie van het gebied van dit deel van de atlas (oorspronkelijk de Friese Maagd met het provinciewapen met twee leeuwen). Op de achtergrond een landschap met kenmerkende Friese elementen, zoals het Sjaerdemaslot te Franeker en de vuurspuwende Rode Klif te Gaasterland (zou in de oudheid een vulkaan zijn geweest).
Vervaardiging
Vervaardiger
- prentmaker: Jacob Folkema (vermeld op object)
- naar ontwerp van: Johannes Hilarides (vermeld op object)
- naar ontwerp van: Gerbrandus van der Haven (vermeld op object)
- uitgever: François Halma (verworpen toeschrijving)
Plaats vervaardiging
Datering
1717 - 1718 en/of 1720 - 1772
Materiaal en Techniek
Toelichting
Onderwerp
Wat
- personifications of countries, nations, states, districts, etc.
- 'Astronomia', 'Cosmografia'; 'Cosmografia' (Ripa)
- river-gods
- Fruitfulness, Productiveness, Fertility, Fecundity; 'Fecondità ' (Ripa)
- Neptune as lord of the sea
- 'Corografia', 'Geografia', 'Hidrografia' (Ripa)
- (story of) Ceres (Demeter)
- (story of) Flora
- agriculture
- peat-cutting
- commerciële visvangst
- coat of arms (as symbol of the state, etc.) (+ city; municipal)
Verwerving en rechten
Verwerving
overdracht van beheer 1887
Copyright
Documentatie
- Atlantes neerlandici : bibliography of terrestrial maritime and celestial atlases and pilot books, published in the Netherlands up to 1880, dl. III, p. 122, cat.nr. Schot 2
- De Atlas van Halma, een verzameling van Reinier Ottens en stadhouder Willem V, L. Aardoom, Jan Frederik Heijbroek